Klachtencommissie GGZ Amsterdam en omstreken

Betreft: BESLISSING

Inzake: de klacht van de heer A., gedateerd 25 januari 2025, bij de Klachtencommissie binnengekomen op 29 januari 2025, met nummer 2501-12

Datum: 10 februari 2025

1. Inleiding

1.1 De Klachtencommissie (hierna: de Commissie) is op 10 februari 2025 bijeengekomen ter behandeling van de klacht van de heer A. (hierna: klager) tegen B. (zorgaanbieder, hierna ook: verweerder).

De klacht gaat over het nakomen van een beslissing van verweerder op grond van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en over handelingen op grond van de

Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz).

Aanwezig

Klager: de heer A.;

bijgestaan door: de heer C., patiëntenvertrouwenspersoon (pvp).

Zorgaanbieder: D., onderdeel van B., vertegenwoordigd door mevrouw E., psychiater van F.; en de heer G., senior-coassistent.

Tevens waren er een verpleegkundig specialist en co-assistent van D. aanwezig.

Ook was er een arts van het ambulante team aanwezig.

Stukken

1.2 De Commissie heeft bij de behandeling van de klacht de beschikking gehad over de volgende stukken:

de klacht, binnengekomen op 29 januari 2025;
de reactie van verweerder, binnengekomen op 5 februari 2025; en
gegevens uit het medisch/verpleegkundig dossier van klager.

2. Samenvatting

Klager kan zich niet vinden in het besluit van verweerder om hem wilsonbekwaam te beoordelen, verplicht medicatie toe te dienen, op te nemen in een accommodatie en te beperken in de vrijheid het eigen leven in te richten. De klacht ziet ook op de bejegening van klager. De zorgaanbieder heeft gemotiveerd de noodzaak van het besluit toegelicht. De Commissie oordeelt dat de klacht in al haar onderdelen ongegrond is. Het verzoek van klager tot vergoeding van zijn schade wordt afgewezen.

3. De feiten

3.1 De Rechtbank G. (hierna: de rechtbank) heeft op 11 oktober 2024 beslist voor klager een zorgmachtiging te verlenen voor de duur van zes maanden. De zorgmachtiging bevat onder andere de mogelijkheid tot het toedienen van medicatie, het verrichten van medische controles, het beperken van de bewegingsvrijheid, het verplicht kunnen opnemen in een accommodatie en het aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten. De rechter heeft hierbij benadrukt dat als uitgangspunt geldt dat de zorg zoveel als mogelijk in overleg met klager wordt ingezet.

3.2 Klager is op 29 januari 2025 opgenomen in de kliniek van verweerder. Op 9 januari 2025 is de schriftelijke beslissing tot het verlenen van verplichte zorg opgesteld, op grond van artikel 8:9 lid 2 Wvggz. Deze is bij klager op 27 januari 2025 door de brievenbus gedaan, aangezien het eerder niet was gelukt om deze aan klager te overhandigen. In deze beslissing zijn onder andere ‘het toedienen van medicatie’, ‘het opnemen in een accommodatie’, ‘het beperken van de bewegingsvrijheid’ en ‘het aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten’ aangekruist als de aan klager te verlenen vormen van verplichte zorg.

Deze beslissing van 9 januari 2025 vermeldt dat het verlenen van verplichte zorg noodzakelijk is omdat klager (letterlijk overgenomen):

“Je bent van mening dat je gehackt bent waardoor je het afgelopen jaar niet hebt kunnen werken en geen inkomen had. Daardoor had je veel financiële schulden en heb je spullen en uiteindelijk ook jouw huis moeten verkopen om rond te komen. De schulden zijn voor zover bekend afbetaald. De afgelopen jaren is het je niet gelukt om uit de huidige situatie te komen en zelf een inkomen te genereren. Er zijn onvoldoende aanwijzingen dat de acties die je uitgezet hebt om hier verandering in te brengen voldoende effect hierop zullen hebben. Ambulante pogingen om de (medicamenteuze) behandeling op te starten hebben onvoldoende effect gehad, waarbij er onvoldoende zicht was op de medicatie-inname.”

De door de behandelaar opgestelde beslissing vermeldt verder dat klager wilsonbekwaam is ter zake van het nemen van beslissingen over de zorg die klager nodig heeft. Ter onderbouwing van dit standpunt meldt de behandelaar dat klager (letterlijk overgenomen):

“(…) Dat anderen zich zorgen maken begrijp je, maar je bent het niet eens dat er sprake zou zijn van een psychose. Dat er problemen op financieel gebied speelde, heeft volgens jou te maken met het gehackt zijn en niet met het hebben van psychotische klachten. Vandaar dat je (verplichte) zorg niet nodig vindt. Je erkent wel eerder psychotische klachten gehad te hebben, maar kan niet adequaat wegen of dit nu ook een mogelijkheid is. Je hebt eerder aangegeven dat als zou blijken dat er geen sprake was van een hack je vrijwillige zorg zou accepteren, alleen is er steeds een reden waaruit toch zou blijken dat er een hack is.”

4. De klacht en de reactie van verweerder

4.1 Klager klaagt over de volgende beslissing van de zorgaanbieder:

de wilsonbekwaamheidsbeoordeling;
het verplicht toedienen van medicatie;
de opname in de accommodatie;
het aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten; en
de bejegening.

Schorsingsverzoek

4.2 Klager heeft de Commissie verzocht de bestreden beslissing van de zorgaanbieder te schorsen. Naar het oordeel van de coördinerend voorzitter van de Commissie heeft de zorgaanbieder in zijn verweer voldoende aannemelijk gemaakt dat de beslissing tot opname in een accommodatie en beperking van de bewegingsvrijheid niet geschorst kan worden ter voorkoming van ernstig nadeel. De coördinerend voorzitter van de Commissie heeft dan ook geen aanleiding gezien het schorsingsverzoek in te willigen en heeft daarop in een aparte beslissing, gedateerd 4 februari 2025, het schorsingsverzoek afgewezen. De zorgaanbieder heeft wel toegezegd dat de toediening van de medicatie nog niet zal worden toegepast in afwachting van een beslissing van de Commissie.

Schadevergoedingsverzoek

4.3 Klager wenst een schadevergoeding te ontvangen voor het besluit waarmee klager het niet eens is. Bij gegrondverklaring van de klacht zal klager dit verzoek om schadevergoeding met een nieuw document onderbouwen.

4.4 De zorgaanbieder heeft de klacht gemotiveerd weersproken en gesteld dat de verleende vormen van verplichte zorg voldoen aan de eisen van proportionaliteit, subsidiariteit en doelmatigheid.

4.5 De Commissie gaat – voor zover van belang – hierna verder in op de standpunten van beide partijen.

5. De overwegingen van de Commissie

Welke criteria gelden bij de beoordeling?

5.1 Onder de Wvggz kan, indien sprake is van verzet van een patiënt tegen zorg, op grond van een crisismaatregel, een machtiging tot voortzetting van een crisismaatregel of een zorgmachtiging, niettemin verplichte zorg worden verleend. Dat kan alleen voor zover aannemelijk is dat – kort samengevat – het gedrag van de patiënt als gevolg van zijn psychische stoornis leidt tot ernstig nadeel. De verplichte zorg dient voorts doelmatig te zijn en in verhouding te staan tot het te bereiken doel. Ook mag er geen minder belastend alternatief beschikbaar zijn om dat doel te realiseren. Deze behandeling dient plaats te vinden op grond van een schriftelijke en gemotiveerde beslissing van de zorgverantwoordelijke hiertoe.

5.2 Uit het medisch dossier van klager blijkt het navolgende. Klager is van september 2021 tot maart 2022 in behandeling geweest bij H. in verband met paranoïde wanen. Klager staat sinds 29 november 2023 ingeschreven bij F. van B., na aanmelding door J., waar hij in beeld was gekomen nadat hij bij de politie melding had gedaan van afluisterpraktijken en een vermoedelijke hack. Via een rechtszitting is de politie opgedragen om verder onderzoek te verrichten naar de hack. Apple heeft laten weten dat er geen aanwijzingen blijken voor een hack. Door de vermoedelijke hack en bedreigingen die klager hoort van de afluisterapparatuur kan klager niet werken en heeft hij geen inkomen. Klager had een eigen bedrijf dat hij heeft moeten verkopen en hij heeft uiteindelijk ook zijn huis moeten verkopen om uit de financiële problemen te raken.

5.3 Uit de overgelegde stukken is voor de Commissie verder vast komen te staan dat klager lijdt aan een psychische stoornis, namelijk een ongespecificeerde schizofreniespectrumstoornis. De Commissie heeft geen reden te twijfelen aan deze op een medisch deskundig psychiatrisch onderzoek gebaseerde diagnose. Ook de rechtbank is bij het afgeven van de zorgmachtiging van deze diagnose uitgegaan. De Commissie gaat daarom bij de verdere beoordeling uit van de vastgestelde psychische stoornis.

5.4 Klager stelt dat onderliggend aan al zijn klachtonderdelen hij het voornamelijk oneens is met de gestelde diagnose. Klager heeft eerder een psychose gehad in 2021, dus hij weet dat hij nu niet hetzelfde ervaart. Klager is daarnaast van mening dat hij niet wilsonbekwaam is en dat er met hem niets aan de hand is. De gebeurtenissen rondom de hack en de afluisterapparatuur zijn een feit. Klager en zijn hond worden via de afluisterapparatuur bedreigd door een bekende crimineel, door wie hij meer dan vier keer met de dood is bedreigd. Dit is ook de reden geweest dat klager niet meer kon werken en uiteindelijk zijn huis moest verkopen om financiële achterstanden op te lossen. Klager is van mening dat hij hiermee afdoende heeft laten zien dat hij op een zelfstandige wijze zijn financiële problematiek heeft kunnen oplossen en is er volgens klager ook geen reden om hem als psychotisch of wilsonbekwaam te beoordelen. Klager stelt verder dat hij bereid is om antipsychotische medicatie te nemen, indien dit zou betekenen dat hij daardoor weer naar huis zou mogen.

5.5 Verweerder stelt dat zij en klager van mening verschillen over zijn wilsonbekwaamheid. De behandelaars hebben geprobeerd hierover met klager in gesprek te gaan en ook over de noodzaak van medicatie. Zij kwamen daarin echter niet nader tot elkaar, en zullen daar ook helaas niet uitkomen. Het ontbreekt klager volgens verweerder aan ziekte-inzicht en -besef. De verweerder gaf hierbij aan lang te hebben gewacht om verplichte zorg bij klager te starten, omdat ze eerst het onderzoek van de politie over de hack moesten afwachten. De verweerder is ervan overtuigd dat het gedrag van klager en de obsessieve wijze waarop hij omgaat met de (al dan niet vermeende) hack, veroorzaakt worden door een psychose. Uit deze psychose volgt ernstig nadeel dat gelegen is in maatschappelijke teloorgang en ernstige psychische schade. Volgens verweerder is behandeling met Aripiprazol. (waarmee de paranoïde wanen van klager eerder in remissie zijn gegaan) nodig is om het ernstig nadeel weg te nemen. Ook vanwege het feit dat het niet mogelijk bleek om klager in de ambulante setting in te stellen op antipsychotische medicatie.

5.6 Ter zitting werd door de verpleegkundig specialist aangegeven dat klager volgens zijn vriendengroep obsessief bezig was met de vermeende hack en zij hebben hun zorgen over klager bij de rechter geuit. Nadat klager was opgenomen heeft dezelfde vriendengroep de zorg gedragen voor de hond van klager en gaf de groep aan geschrokken te zijn van de staat van de woning van klager. In de woning lagen bedorven etenswaren, lege verzorgingsproducten en de badkamer was vervuild. Volgens de behandelaars van klager betekent dit dat niet alle problematiek van klager is opgelost door de verkoop van zijn woning, maar dat de maatschappelijke teloorgang aanwezig blijft en dat deze alleen kan worden weggenomen met antipsychotische medicatie.

Wat zijn de overwegingen van de Commissie?

5.7 De Commissie heeft allereerst vastgesteld dat er een geldige zorgmachtiging aanwezig is, die voorzien in de door de zorgverantwoordelijke toe te passen vorm van verplichte zorg, en dat klager, conform het gestelde in artikel 8:9 Wvggz, op deugdelijke wijze schriftelijk gemotiveerd is geïnformeerd over de vorm van de gedwongen behandeling en de beslissing tot wilsonbekwaamheid.

5.8 Voorafgaand en tijdens de opname van klager in de kliniek was naar het oordeel van de Commissie ook sprake van een groot risico op maatschappelijke teloorgang (met mogelijk dakloosheid door financiële problemen) en ernstige verwaarlozing indien geen verbetering in het toestandsbeeld van klager op zou treden. Daarmee staat voor de Commissie vast dat het gedrag van klager als gevolg van zijn psychische stoornis leidde tot acuut dreigend ernstig nadeel. Ter afwending van dit ernstig nadeel had klager zorg nodig.

5.9 De Commissie is verder van oordeel dat de behandelaars in redelijkheid hebben kunnen beslissen dat het ernstig nadeel niet zonder opname had kunnen worden afgewend en dat deze vorm van verplichte zorg op dat moment evenredig en effectief was en is. Het valt niet te verwachten dat een andere, minder ingrijpende, behandeling het ernstige nadeel kan wegnemen. Verder merkt de Commissie op dat zij zich kan vinden in de beoordeling van de wilsonbekwaamheid. Dat klager bij het verlenen van verplichte zorg onheus bejegend zou zijn, is door klager niet onderbouwd.

5.10 Het geheel overziend is de Commissie van oordeel dat de klacht in al haar onderdelen ongegrond is.

De beoordeling van het verzoek tot schadevergoeding

5.11 Nu de klacht ongegrond zal worden verklaard, is er naar het oordeel van de Commissie geen aanleiding tot toekenning van een schadevergoeding aan klager.

6. De beslissing

De Commissie:

verklaart de klacht ongegrond; en
wijst het verzoek tot schadevergoeding af;

Deze beslissing is op 10 februari 2025 per telefonische uitspraak aan betrokkenen meegedeeld.

De schriftelijke beslissing is op 18 februari 2025 aan betrokkenen verzonden.

De geanonimiseerde beslissing zal worden gepubliceerd op wvggzklachten.nl

Deze beslissing is gegeven door X., voorzitter, X., lid psychiater en X., lid voorgedragen door de Cliëntenraad, bijgestaan door X., ambtelijk-secretaris.

Bent u het niet eens met deze beslissing? Dan kunt u uw bezwaren tegen de beslissing binnen zes weken na de datum van verzending van de beslissing voorleggen aan de rechtbank.