Klachtencommissie GGZ Amsterdam en omstreken      

Betreft: BESLISSING

Inzake: de klachten van de heer A., gedateerd 11 en 19 november 2024, bij de Klachtencommissie binnengekomen op 12 en 19 november 2024,

met nummers 2411-173 &  2411-178

Datum: 25 november 2024

Inleiding

De Klachtencommissie (hierna: de Commissie) is op 25 november 2024 bijeengekomen ter behandeling van de klachten van de heer A. (hierna: klager) tegen B. (zorgaanbieder, hierna ook: verweerder), met nummers 2411-173 & 2411-178.

De klachten gaan over het nakomen van een beslissing van verweerder op grond van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz). 

Aanwezig

Klager: de heer A.;

bijgestaan door: mevrouw C., patiëntenvertrouwenspersoon (pvp).

Zorgaanbieder: Kliniek D., onderdeel van B., 

vertegenwoordigd door de heer E., waarnemend psychiater.

De heer F., psychiater, is ook voor deze zitting opgeroepen, maar is zonder bericht niet verschenen.

Stukken

De Commissie, heeft bij de behandeling van de klacht de beschikking gehad over de volgende stukken:

1. de klachten, binnengekomen op 12 en 19 november 2024;
2. de reactie van verweerder, binnengekomen op 28 november 2024; en
3. gegevens uit het medisch/verpleegkundig dossier van klager.

Doordat verweerder de benodigde stukken uit het medisch en verpleegkundig dossier van klager pas na de behandeling van de hoorzitting aan de Commissie had toegestuurd, hebben

de Commissieleden zich niet voldoende voor kunnen bereiden op de hoorzitting. Ter zitting heeft de Commissie daarom besloten om pas na de ontvangst van de benodigde stukken tot een oordeel te komen over de (on)gegrondheid van de klacht.

Samenvatting

Klager kan zich niet vinden in het besluit van verweerder tot:

1) Opname in een accommodatie; 

2) Toedienen van medicatie;

3) Insluiting in de vorm van een kamerprogramma.

4) Het besluit van verweerder tot inname van zijn telefoon

De zorgaanbieder heeft gemotiveerd verweer gevoerd tegen de klacht. De Commissie komt tot het oordeel dat de klacht in al haar onderdelen ongegrond is. Het verzoek van klager tot vergoeding van zijn schade wordt afgewezen. 

De feiten en omstandigheden

Op grond van de stukken staat voor de Commissie het volgende vast. 

De Rechtbank G. (hierna: de rechtbank) heeft op 23 januari 2024 beslist voor klager een aansluitende zorgmachtiging te verlenen voor de duur van twaalf maanden. De machtiging voorziet onder andere in het verplicht kunnen opnemen van klager in een accommodatie, het beperken van zijn bewegingsvrijheid, het toedienen van medicatie aan klager en het insluiten van klager. 

Klager is door de zorgaanbieder op 5 november 2024 in kennis gesteld van de beslissing tot het verlenen van verplichte zorg. Daarvoor heeft de zorgaanbieder een zogenoemde artikel 8:9 lid 2 Wvggz-brief aan klager verstrekt. In de schriftelijke kennisgeving is onder andere  ‘het opnemen in een accommodatie’, ‘het beperken van de bewegingsvrijheid’, ‘het toedienen van medicatie’ en ‘het insluiten’ aangekruist als de aan hem te verlenen vorm van verplichte zorg. Op 19 november 2024 ontving klager opnieuw een schriftelijke beslissing. Naast de eerder genoemde vormen van verplichte zorg is hierin onder andere ook ‘het beperken van het gebruik van communicatiemiddelen’ aangekruist als de aan hem te verlenen vorm van verplichte zorg. 

In de hierboven genoemde beslissing staat onder andere vermeld dat het verlenen van verplichte zorg noodzakelijk is omdat klager een manisch psychotisch beeld heeft vertoond, wat tot gevaarlijke situaties heeft geleid. Ter onderbouwing van dit standpunt meldt de behandelaar dat klager (letterlijk overgenomen): 

“Er is sprake van prikkelbaarheid, geladenheid en dreiging naar anderen sinds het weigeren van depotmedicatie die wordt voorgeschreven tegen een schizo-affectieve stoornis. Het toedienen van medicatie is nodig de psychose te behandelen en zo de verplichte zorg te kunnen afbouwen. Indien u tabletten weigert kan de medicatie middels een injectie worden toegediend.”

De door de behandelaar opgestelde beslissing vermeldt verder dat klager wilsonbekwaam is ter zake van het nemen van beslissingen over de zorg die klager nodig heeft. Ter onderbouwing van dit standpunt meldt de behandelaar dat klager (letterlijk overgenomen): 

“U bent manisch-psychotisch gedecompenseerd. U vindt dat er niets met u aan de hand is en dat u geen behandeling nodig heeft. U kunt de situatie niet naar werkelijkheid waarderen en de relevante informatie voor uw situatie niet goed betrekken in het overwegen van behandelopties.”

De klacht

Klager klaagt over de volgende beslissing van de zorgaanbieder:

• Opname in een accommodatie; 
• Toedienen van medicatie; 
• Insluiting in de vorm van een kamerprogramma; en
• Het besluit van verweerder tot inname van zijn telefoon

Ter zitting is gebleken dat klager inmiddels van het kamerprogramma af is en dat hij zijn telefoon weer terug heeft gekregen. Er zal daarom verder in de beslissing alleen op de eerste twee klachtonderdelen worden ingegaan. 

Schorsingsverzoek 

Klager heeft de Commissie voor de daadwerkelijke behandeling van de klacht verzocht de bestreden beslissing van de zorgaanbieder te schorsen. Naar het oordeel van de Commissie heeft de zorgaanbieder in zijn reactie van 18 november 2024 voldoende aannemelijk gemaakt dat zowel de uitvoering van de beslissing tot opname in de instelling als die van de beslissing tot toediening van medicatie niet geschorst kunnen worden ter voorkoming van ernstig nadeel. De Commissie heeft dan ook geen aanleiding gezien het schorsingsverzoek in te willigen en heeft daarop in een aparte beslissing, gedateerd 19 november 2024, het schorsingsverzoek afgewezen.

Schadevergoeding

Klager wenst een schadevergoeding te ontvangen voor het besluit waarmee klager het niet eens is. Bij gegrondverklaring van de klacht zal klager dit verzoek om schadevergoeding met een nieuw document onderbouwen.

Het standpunt van klager

Klager is het niet eens met het besluit van verweerder om de dosering van zijn huidige antipsychotica te verhogen. Bovendien ontvangt klager hiernaast een nieuw medicijn. Klager is bang dat hij naast zijn antipsychotica nu ook lithium ontvangt. Klager is alleen bereid om mee te werken aan zijn oude dosering antipsychotica. Deze medicatie werkte altijd heel goed voor klager. Sinds hij de nieuwe medicatie ontvangt heeft hij last van bijwerkingen en voelt hij zich suf. 

Daarnaast ziet klager geen noodzaak tot verhoging van zijn oorspronkelijke dosering. De pvp voegt hieraan toe dat er geen sprake is van een manie, maar dat de uitingen van klager passen bij zijn persoonlijkheid. Klager is snel agressief en dreigend van zichzelf, maar dit komt niet door de psychotische stoornis. Hierdoor bestaat er ook geen grond voor verplichte zorg. 

Klager geeft verder aan niet te begrijpen wat de reden is voor zijn opname. Klager zat in het huis van bewaring en is aansluitend naar de kliniek van de verweerder gebracht. Klager wil graag zijn vrijheden terug en de mogelijkheid hebben om naar buiten te kunnen gaan. 

Het standpunt van verweerder

De behandelaar heeft zich – kort gezegd – op het standpunt gesteld dat de huidige opname van klager en de antipsychotische medicatie noodzakelijk zijn ter afwending van ernstig nadeel. De behandelaar heeft het navolgende aan dit standpunt ten grondslag gelegd.

De behandelaar geeft aan dat bij klager sprake is van een schizo affectieve stoornis van het bipolaire type en een antisociale persoonlijkheidsstoornis waar ernstig nadeel uit volgt. Zo is sprake van forse agressiviteit bij klager. Klager heeft meerdere doodsbedreigingen geuit jegens het personeel waarbij klager aangaf dat hij het personeel thuis zou opwachten om hun keel door te snijden. Deze manische uitingen hebben ertoe geleid dat de antipsychotica van klager is verhoogd. Reden hiervoor is dat de oude dosering van de medicatie voor klager niet voldoende was ter stabilisering van het ernstig nadeel. 

Inmiddels ziet de behandelaar verbetering bij klager, maar dit neemt niet weg dat de opname dient te worden voortgezet. De verhoogde dosering van de antipsychotica Cisordinol zal door worden gevoerd totdat klager voldoende is gestabiliseerd. De behandelaar heeft hierbij wel aangegeven dat hij, naar wens van klager, geen lithium zal voorschrijven. De behandelaar verwacht dat deze combinatie van medicijnen, de symptomen en het ernstig nadeel van klager zullen verminderen, waardoor de verplichte zorg kan worden afgebouwd. In dat geval kan klager naar een minder beveiligde kliniek met meer vrijheden.

Overwegingen en oordeel

Toetsingskader

Onder de Wvggz kan, indien sprake is van verzet, op grond van een crisismaatregel, een machtiging tot voortzetting van een crisismaatregel of een zorgmachtiging, niettemin verplichte zorg worden verleend voor zover aannemelijk is dat – kort samengevat – het gedrag van een persoon als gevolg van zijn psychische stoornis leidt tot ernstig nadeel. De verplichte zorg dient doelmatig te zijn en in verhouding te staan tot het te bereiken doel. Ook mag er geen minder belastend alternatief beschikbaar zijn. Deze behandeling dient blijkens de tekst van de Wvggz, plaats te vinden op grond van een schriftelijke en gemotiveerde beslissing van de zorgverantwoordelijke. 

Volgens de overgelegde stukken lijdt klager aan een psychische stoornis, te weten een schizo affectieve stoornis van het bipolaire type. De Commissie heeft geen reden te twijfelen aan deze op een medisch deskundig psychiatrisch onderzoek gebaseerde diagnose. Het staat verder vast dat de genoemde psychische stoornis leidt tot ernstig nadeel. Er is sprake van dreiging naar anderen, het afroepen van agressie over zichzelf en anderen en de situatie dat de algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar is. Ter afwending van dit ernstig nadeel heeft klager zorg nodig.

Medicatie

De Commissie is van oordeel dat de behandelaar in redelijkheid heeft kunnen beslissen dat het ernstig nadeel niet zonder toediening van verplichte medicatie kan worden afgewend. De verweerder gaf aan dat er al verbetering is gezien in de situatie van klager, sinds de start van de nieuwe medicatie. Daardoor zijn de vrijheden van klager inmiddels uitgebreid. De Commissie acht de medicamenteuze behandeling noodzakelijk voor klager, omdat volgens de behandelaar zonder deze behandeling geen verbetering zal optreden in het huidige toestandsbeeld. Hierdoor zal klager niet kunnen doorstromen naar een minder beveiligde kliniek met meer vrijheden.

De Commissie betreurt de door klager ervaren en door hem beschreven bijwerkingen, maar de behandelaar heeft volgens de Commissie voldoende aannemelijk gemaakt dat het voordeel van het goede effect van de antipsychotica, gezien het risico van ernstig nadeel voor klager en anderen, zwaarder moet wegen dan het door klager genoemde en ervaren nadeel. Dit klachtonderdeel is in zoverre ongegrond.

Opname in een accommodatie

Klager verzet zich tegen de gedwongen opname in kliniek D.. De Commissie overweegt dat op basis van de stukken en het verhandelde ter zitting voldoende aannemelijk is geworden dat klager op dat moment een gevaar vormde voor zichzelf en zijn omgeving. Gezien de aard en ernst van de dreigingen van klager en het ontbreken van ziekte-inzicht, acht de Commissie de gedwongen opname gerechtvaardigd en acht zij dit klachtonderdeel in zoverre ongegrond.

Het geheel overziend is de Commissie van oordeel dat de klacht in al haar onderdelen ongegrond is. 

Schadevergoeding

Nu de klacht ongegrond zal worden verklaard, is er naar het oordeel van de Commissie geen aanleiding tot toekenning van een schadevergoeding. 

De Commissie verwijst verder naar onderstaande aanbeveling.

Beslissing

De Commissie: 

• verklaart de klacht ongegrond;
• wijst het schorsingsverzoek af;
• wijst het verzoek tot schadevergoeding af;

Deze beslissing is op 2 december 2024 telefonisch aan betrokkenen meegedeeld. 

De schriftelijke beslissing is op 10 december 2024 aan betrokkenen verzonden. 

De geanonimiseerde beslissing zal worden gepubliceerd op wvggzklachten.nl

Aanbeveling 

De Commissie beveelt verweerder aan bij haar behandelaars aandacht te besteden aan de noodzaak om tijdig een verweerschrift en de relevante stukken uit het medisch en verpleegkundig dossier naar de Commissie te sturen. Dit is naar het oordeel van de Commissie noodzakelijk voor een gedegen voorbereiding op de hoorzitting door zowel cliënten als de Commissie zelf. 

Deze beslissing is gegeven door X., voorzitter, X., lid psychiater en X., lid voorgedragen door de Cliëntenraad, bijgestaan door X., ambtelijk-secretaris.

Bent u het niet eens met deze beslissing? Dan kunt u uw bezwaren tegen de beslissing binnen zes weken na de datum van verzending van de beslissing voorleggen aan de rechtbank.